Timočke

Maligni tumori predstavljaju, posle bolesti srca i krvnih sudova, najčešći uzrok umiranja kako u svetu tako i u našoj zemlji. Prema procenama Svetske zdravstvene organizacije, danas preko 25 miliona ljudi u svetu živi sa rakom. Svake godine u svetu se registruje 11 miliona novoobolelih, od čega oko 60% u zemljama u razvoju, dok 8 miliona ljudi umre od malignih bolesti.

Maligne tumore  čini grupa od oko 200 bolesti, različite etiologije, lokalizacije i prognoze.Učestalost obolevanja od malignih tumora neprekidno raste, što je direktna posledica sveukupnog starenja naše populacije, ali i promena u navikama ishrane, zagađenja čovekove okoline (pesticidi, otpadne kancerogene materije, pušenje, zračenje i sl.) kao i u boljoj dijagnostici i prepoznavaanju tih obolelja u ranijim stadijumima .Međutim raste i smrtnost od ovih bolesti i čini skoro četvrtinu svih uzroka smrti.

Najčešća loakalizacija tumora kod  obolelih muškaraca je  maligni tumor pluća, potom debelog creva ,pa prostate. Kod obolelih žena je i dalje najčešći maligni tumor dojke, dok su na drugom i trećem mestu po zastupljenosti  tumori debelog creva i pluća.

Rak dojke čini vodeći uzrok obolevanja i umiranja od malignih bolesti u ženskoj populaciji kako u svetu tako i u našoj zemlji. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, u svetu se godišnje registruje oko 1.670.000 hiljada žena obolelih od ove bolesti, a oko 522.000 žena umre od ove bolesti svake godine. Prema zvaničnim podacima Registra za rak broj novoobolelih slučajeva od karcinoma dojke se kretao u posmatranom periodu na nivou Centralne Srbije od 2515 do 3293.

Broj novoobolelih slučajeva od karcinoma dojke

Broj umrlih od karcinoma dojke

Broj novoobolelih žena od karcinoma dojke u periodu od 2012 – 2016.god.na teritoriji opštine Zaječar  se kretao od 31 (2012 god.) do 50 (2013.god.). U 2016.god. je registrovano 46 novoobolelih žena .

Za sve maligne tumore, a pre svega za tumor dojke je pored prevencije, delovanjem na faktore rizika, vrlo bitno i rano otkrivanje tumora, jer ukoliko se otkrije u početnoj fazi bolesti prognoza je mnogo bolja. Na teritoriji opštine Zaječar, od 2015. godine vrši se organizovani skrining pregledi dojki (mamografija) kojem podležu žene starosti između 50 i 69 godina starosti.

Skrining se radi u ciklusima na dve godine. Vrlo je važno odazivati se na poziv za skrinig preglede.Kada se rak dojke otkrije u ranoj fazi bolesti, primenom adekvatne trerapije može se spasiti život i unaprediti kvalitet života obolelih žena.

Mlađe žene ( starije od 20 godina)  treba da vrše samopregled dojki svakog meseca posle menstruacije, a žene u menopauzi uvek istog datuma u mesecu. Ovaj pregled se vrši posmatranjem i opipavanjem.

Potrebno je skinuti se do pojasa i ispred ogledala uz dobro osvetljenje najpre sa rukama na boku i potom sa rukama podignutim iznad glave posmatratai : promene u veličini i obliku, promene na površini dojke ( otok, ulegnuće, osip, uvučene bradavice, smežurana koža tzv. „ kora od pomorandže „ ), neobičan iscedak iz bradavice.

Opipavanje dojki je najbolje vršiti u kupatilu ispod tuša s podignutom rukom iznad glave prstima suprotne ruke.

Vrše se kružni pokreti u smeru kazaljke na satu u smeru od spolja ka bradavici, kao i radijalnim pokretima od bradavice prema periferiji.

Vrlo je važno opipati i obe pazušne jame.

Opipavanje dojki može se vršiti i u ležećem položaju kada ruku savijenu u laktu treba postaviti iznad glave,a prstima suprotne ruke opipavati dojku već opisanim pokretima.

Ukoliko se uoči : bilo kakvo zadebljanje u dojci ili pazuhu, promena u boji ili izgledu dojke, bradavice, iscedak iz bradavice, promena u veličini dojke, kao i ako se oseti dugotrajan bol i napetost, a koji nema veze sa menstrualnim ciklusom, neophodno je odmah se javiti lekaru.

Karcinom dojke može biti izlečiv u 80% slučajeva ako se otkrije u ranoj fazi razvoja odnosno kada se još nije proširio.

ZJZ Timok Zaječar

Centar za prevenciju i  kontrolu  bolesti