DEFINICIJA SLUČAJA ZA POTREBE NADZORA:
Definicije slučaja se zasnivaju na trenutno dostupnim informacijama i mogu biti revidirane sa pristizanjem novih informacija.
• MOGUĆ/SLUČAJ SUMNJE:
Osoba sa simptomima akutne respiratorne bolesti (povišena temperatura i jedan od znakova i simptoma – kašalj, kratkoća daha i otežano disanje)
I
Bez druge etiologije koja u potpunosti objašnjava kliničku sliku bolesti
I
Osoba koja daje podatak o putovanju ili boravku u zemlji/oblasti sa prijavljenom lokalnom transmisijom oboljenja COVID-19 u periodu od 14 dana pre pojave simptoma
ILI
Osoba sa simptomima teške akutne respiratorne bolesti koja zahteva bolničko lečenje (SARI ili ARDS) a čije se kliničke manifestacije ne mogu u potpunosti objasniti drugom etiologijom
• VEROVATAN SLUČAJ:
Moguć slučaj za koga su rezultati laboratorijskog testiranja na novi korona virus neodređeni.
ILI
Epidemiološki povezan sa potvrđenim ili verovatnim slučajem (osoba sa akutnom respiratornom bolešću koja je u periodu do 14 dana pre pojave simptoma imala bliski kontakt sa potvrđenim ili verovatnim slučajem COVID-19) ili osoba koja je radila u zdravstvenoj ustanovi u kojoj su lečeni pacijenti sa potvrđenom ili verovatnom infekcijom novim korona virusom.
• POTVRĐEN SLUČAJ:
Osoba kod koje je laboratorijski potvrđena infekcija virusom SARS-CoV-2 bez obzira na kliničke znake i simptome bolesti.
1) OBAVEZE LEKARA DOMA ZDRAVLJA U SISTEMU NADZORA NAD COVID-19
• U svim domovima zdravlja mora se omogućiti direktna komunikacija osobe sa sumnjom na COVID-19 sa lekarom opšte prakse ili specijalistom opšte medicine, po mogućnosti sa svojim izabranim lekarom, putem telefona.
a) Prvi kontakt i utvrđivanje mogućeg/slučaja sumnje ili verovatnog slučaja COVID-19
• Izabrani lekar treba da bude dostupan putem telefona za sve svoje pacijente tokom redovnog radnog vremena. Informaciju za pacijente o radnom vremenu lekara kao i kontakt telefonu svakog izabranog lekara obezbeđuje rukovodilac nadležnog doma zdravlja na način koji sam odredi.
• Ukoliko dom zdravlja nije u mogućnosti da obezbedi direktnu komunikaciju osobe za koju se sumnja da ima COVID-19 sa svojim izabranim lekarom, rukovodilac nadležnog doma zdravlja treba da organizuje zdravstvenu službu na taj način da tokom jedne smene bar jedan lekar opšte prakse ili specijalista opšte medicine bude telefonskim putem dostupan za pružanje informacija osobama.
Prilikom prvog telefonskog kontakta sa osobom za koju se sumnja da ima COVID-19, izabrani lekar je dužan da, prema proceni rizika, najpre uzme epidemiološke podatke o mogućoj izloženosti infekciji virusom SARS-CoV-2, a potom da proceni težinu saopštenih tegoba. Izabrani lekar na osnovu podataka dobijenih tokom inicijalnog telefonskog kontakta, procenjuje da li je neophodno izvršiti klinički pregled pacijenta.
Epidemiološki podaci obuhvataju najmanje sledeće:
1. da li je osoba u poslednjih 14 dana putovala ili boravila u zemljama/oblastima u kojima je bilo potvrđenih slučajeva infekcije izazvane novim korona virusom,
2. da li je osoba u poslednjih 14 dana bila u bliskom kontaktu sa osobom ili osobama kod kojih je potvrđena infekcija ili koja se smatra verovatnim slučajem,
3. da li je osoba u poslednjih 14 dana posećivala zdravstvene ustanove u kojima su lečene osobe sa potvrđenom infekcijom.
b) Klinički pregled i određivanje mere izolacije
• Prvi pregled u slučaju sumnje na COVID-19 se mora izvršiti kod svih osoba koje boluju od hroničnih bolesti bez obzira na uzrast i svih starijih od 60 godina. Praćenje zdravstvenog stanja pacijenta može se sprovoditi telefonskom komunikacijom.
• Kod svih ostalih osoba, ukoliko lekar prema izjavi samog pacijenta koju dobije telefonskim putem, proceni da se radi o blagoj kliničkoj slici (temperatura niža od 38°C i kašalj bez otežanog disanja), nije neophodan klinički pregled. U tom slučaju, izabrani lekar je dužan da pacijentu telefonskim putem:
– pruži sve neophodne savete i odredi potrebnu simptomatsku i/ili suportivnu terapiju i odgovarajući higijensko dijetetski režim
– savetuje da ostane u kućnoj izolaciji minimum narednih 14 dana i da se svakog dana redovno javlja lekaru u dogovoreno vreme
Pacijenti sa blagim respiratornim infekcijama kojima nije neophodno bolničko lečenje, leče se u uslovima kućne izolacije kada za to postoje dovoljni uslovi:
posebna soba za obolelog ili mogućnost separacije od drugih članova domaćinstva,
uslovi za pridržavanje propisanog higijensko-dijetetskog režima i za uzimanje propisane terapije,
održavanje lične higijene,
održavanje kontakta telefonom sa lekarom.
Pacijentu i/ili članovima porodice se daje uputstvo o primeni mera zaštite za smanjenje rizika od infekcije.
– U slučaju da lekar tokom perioda praćenja obolelog dobije informacije ili tokom pregleda posumnja da je kod osobe došlo do pogoršanja zdravstvenog stanja tj. da su prisutni simptomi i znaci infekcije donjih respiratornih puteva, odnosno da postoji rizik od nastanka teške akutne respiratorne bolesti, on izdaje pacijentu uput za bolničko lečenje i upućuje ga na nadležno infektološko odeljenje na dalji pregled i lečenje. Postupak je sledeći:
Lekar je dužan da organizuje sanitetski transport pacijenta u saradnji sa domom zdravlja u kojem je zaposlen ili nadležnom službom/ustanovom hitne medicionske pomoći.
Lekar pacijentu daje masku koju je pacijent u obavezi da nosi do kontakta sa nadležnim infektologom.
Izabrani lekar, obaveštava epidemiologa teritorijalno nadležnog instituta/zavoda za javno zdravlje o utvrđivanju sumnje i upućivanju pacijenta na bolničko lečenje radi koordinacije daljeg postupka laboratorijskog testiranja na novi korona virus i slanju podataka o bliskim kontaktima na dole opisan način.
v) Identifikacija bliskih kontakata
Bliskim kontaktom* se smatra osoba koja ispunjava jedan od sledećih uslova:
– da je neposredno negovala pacijenta bez lične zaštitne opreme koja se preporučuje za COVID-19 pacijente, u periodu od 14 dana od pojave simptoma kod pacijenta.
– da je boravila u istoj zatvorenoj prostoriji sa COVID-19 pacijentom (na radnom mestu, u domaćinstvu, učionici, skupovima), u periodu od 14 dana od pojave simptoma.
– da je boravila u neposrednoj blizini (manje od 2m, duže od 15 minuta) pacijenta sa COVID-19 infekcijom u periodu od 14 dana od pojave simptoma kod pacijenta.
• Izabrani lekar prilikom prvog kontakta telefonom ili tokom pregleda pacijenta koji ukazuje na mogući/verovatni slučaj COVID-19, popisuje bliske kontakte obolelog, koje je pacijent ostvario nakon početka prvog simptoma bolesti. Podaci se upisuju u tabelu 1, koja se dostavlja u prilogu. Tabela 1 se nakon ostvarenog telefonskog kontakta ili pregleda pacijenta dostavlja za svakog pacijenta pojedinačno, epidemiologu teritorijalno nadležnog instituta / zavoda za javno zdravlje elektronskom poštom, uz druge (gore opisane) informacije.
• Podaci pacijenta kod kojeg je postavljena sumnja na mogući slučaj COVID-19 ili je utvrđeno da se radi o verovatnom slučaju se dostavljaju na ranije propisanom obrascu, koji se dostavlja u prilogu.
g) Mesto izvođenja kliničkog pregleda
• Pregled se sprovodi u posebnoj sobi za izolaciju.
• Pacijentu se daje hirurška maska.
• U sobi za izolaciju pacijentu se daje uputstvo o merama respiratorne higijene (korišćenje maramica prilikom kijanja ili kašljanja) i omogućava pranje ruku toplom vodom i sapunom. Treba onemogućiti ulazak u sobu za izolaciju drugim pacijentima, kao i osoblju koje nije neophodno za pružanje medicinske pomoći.
• Pacijenta kod koga su indikovani specijalistički pregledi ili dodatne dijagnostičke procedure (npr. rentgensko snimanje), na dopunske preglede vodi osoblje ustanove nakon prethodnog obaveštavanja nadležnog zdravstvenog osoblja koje treba da obavi potrebne preglede i pripreme za primenu mera zaštite. Pacijent se sa maskom preko usta i nosa vodi unapred određenim putem, pri čemu se mora voditi računa da pacijent ne dolazi u bliski kontakt sa drugim osobljem, pacijentima ili posetiocima u zdravstvenoj ustanovi.
• Sve invazivne procedure (uzimanje krvi ili urina za laboratorijski pregled, davanje injekcija, uzimanje uzoraka za laboratorijsku potvrdu infekcije) sprovode se u sobi za izolaciju uz primenu svih propisanih mera zaštite.
d) Mere zaštite zdravstvenog osoblja tokom pregleda
• Prilikom pregleda osoba sa infekcijama organa za disanje ili sumnjom na infekciju organa za disanje, a posebno kod osoba koje imaju simptome i znake infekcije donjih respiratornih puteva ili su u riziku od nastanka teške akutne respiratorne bolesti, izabrani lekar i drugo zdravstveno osoblje u primarnoj zdravstevnoj zaštiti su dužni da primenjuju standardne mere zaštite, kao i mere zaštite od infekcija koje se prenose kapljicama i infekcija koje se prenose kontaktom koje uključuju sledeće:
korišćenje zaštitne maske (hirurške) preko usta i nosa,
korišćenje rukavica prilikom pregleda tokom kod kog postoji rizik od kontakta sa sluzokožama ili telesnim tečnostima obolele osobe,
korišćenje zaštitnog mantila,
pranje ruku toplom vodom i tečnim sapunom u trajanju od najmanje 20 sekudni, nakon pregleda, odnosno nakon svakog nezaštićenog kontakta sa sluzokožama ili telesnim tečnostima pacijenta,
primenu svih principa bezbednog davanja injekcija,
primena materijala i opreme za jednokratnu upotrebe kad god je to moguće (drvene špatule, špricevi i igle za jednokratnu upotrebu)
dezinfekcija opreme za višekratnu upotrebu 70% alkoholom odmah nakon upotrebe (stetoskopi, termometri),
izbegavanje dodirivanja usta, nosa i očiju potencijalno kontaminiranim rukama,
dezinfekcija površina sa kojima je pacijent dolazio u kontakt, odnosno koje su došle u kontakt sa pacijentovim telesnim tečnostima,
rutinska dezinfekcija površina u prostorijama za rad sa pacijentima,
smanjiti broj osoblja koje dolazi u kontakt sa pacijentima koji imaju simptome i znake respiratornih infekcija na najmanji potreban broj,
primena mera za bezbedno upravljanje infektivnim otpadom.
2) OBAVEZE EPIDEMIOLOGA TERITORIJALNO NADLEŽNOG INSTITUTA/ZAVODA NAKON PRIJEMA OBAVEŠTENJA OD STRANE LEKARA DOMA ZDRAVLJA
• Epidemiolog utvrđuje indikaciju za uzimanje uzorka mogućeg slučaja za laboratorijsko ispitivanje u skladu sa propisanim uputstvom Nacionalne referentne laboratorije za grip i druge respiratorne viruse Instituta za virusologiju, serume i vakcine „Torlak“ u slučaju kada se pacijent upućuje na bolničko lečenje.
• Epidemiolog nakon dobijanja podataka o utvrđenim bliskim kontaktima:
o upisuje podatke pacijenta u listu slučajeva
o upisuje podatke o utvrđenim bliskim kontaktima u listu kontakata
• Nakon uvođenja bliskih kontakata u listu kontakata, epidemiolog dostavlja spisak bliskih kontakata potvrđenog ili verovatnog slučaja nadležnom sanitarnom inspektoru radi izdavanja rešenja o stavljanju pod zdravstveni nadzor u skladu sa Zakonom.
• Nakon toga, epidemiolog poziva sve osobe sa spiska kontakata potvrđenog ili verovatnog slučaja i obaveštava ih o potrebi samoizolacije u kućnim uslovima, a najduže u trajanju od 14 dana ukoliko se simptomi bolesti ne pojave.
• Epidemiolog obaveštava svaku osobu kojoj je određena samoizolacija u kućnim uslovima, o vremenu kada treba da se telefonom javi i obavesti epidemiologa o svom zdravstvenom stanju.
• Nadležni sanitarni inspektor kontroliše sprovođenja mera u skladu sa zakonom.
• Ukoliko se kod bliskog kontakta tokom boravka u samoizoalciji u kućnim uslovima pojave simptomi bolesti epidemiolog sprovodi reklasifikaciju prema definiciji slučaja i nalaže pacijentu da se javi u dom zdravlja prema prethodno navedenoj proceduri.
• Po sprovedenoj reklasifikaciji slučaja, nadležna epidemiološka služba dostavlja linijusku listu svih slučajeva Institutu za javno zdravlje Srbije.
3) OBAVEZE INFEKTOLOGA TERITORIJALNO NADLEŽNOG INFEKTOLOŠKOG ODELJENJA NAKON PRIJEMA PACIJENTA SA UPUTOM ZA BOLNIČKO LEČENJE
• Infektolog pregleda pacijenta u skladu sa gore opisanim merama zaštite i određuje da li se pacijent vraća u kućnu izolaciju ili prima na bolničko lečenje, o čemu obaveštava nadležnog epidemiologa i izabranog lekara. Infektolog u slučaju donošenja odluke o hospitalizaciji pacijenta poziva epidemiologa u cilju uzimanja neophodnog uzorka za laboratorijsko testiranje na COVID-19.
• Infektolog prima nalaz laboratorijskog testiranja pacijenta na COVID-19 i popunjava obrazac prijave obolenja/smrti od COVID-19 u skladu sa Zakonom.
• Infektolog odlučuje o otpustu pacijenta sa bolničkog lečenja.
4) OBAVEZE INSTITUTA ZA VIRUSOLOGIJU, VAKCINE I SERUME „TORLAK“
• Obezbeđivanje potrebnih reagenasa za laboratorijsko ispitivanje slučaja sumnje/mogućeg slučaja
• Definisanje adekvatnog uzorka slučaja i procedura za uzorkovanje i transport
• Tumačenje rezultata testiranja
• Dostavljanje rezultata laboratorijskog ispitivanja slučaja sumnje/mogućeg slučaja kliničaru, teritorijalno nadležnom zavodu za javno zdravlje i Institutu za javno zdravlje Srbije odmah, najbržim mogućim putem po dobijanju rezultata.
U Beogradu, 18. 03. 2020. godine
Ovaj preporučeni algoritam primenjuje se dok nadležni organ ili telo koje ga je prpoisalo ne odluči a drugačije.
Prilozi:
1. Lista bliskih kontakata koju popunjava izabrani lekar
2. Lista kontakata epidemiologa: http://www.batut.org.rs/index.php?category_id=207
KOMENTARI