Timočke

Foto: Arhiva “Timočkih”

Arheologija u službi turističkog razvoja (1)

Majdanpek se nalazi u severnom delu istočne Srbije, u uskoj dolini reke Mali Pek. Prema poslednjem popisu iz 2011.godine, samo u opštini ima 7.699 stanovnika. Kao pretežno rudarsko mesto, obiluje i arheološkim lokalitetima a jedno od najpoznatijih je nalazište Rudna Glava koje se nalazi u blizini istoimenog sela kod Majdanpeka. Ovaj arheološki lokalitet predstavlja središte jednog od najranijih rudarstva bakra u jugoistočnoj Evropi. Pored Rudne Glave i Lepenskog Vira, nalazišta starog oko 8.500 hiljada godina, opština Majdanpek bi mapi arheoloških lokaliteta međunarodnog značaja, mogla da pridoda Malu i Kozju pećinu, lokalitete u blizini Belog izvorca, koji se već smatraju značajnim arheološkim nalazištima.

– Ove pećine predstavljaju izuzetno značajna arheološka nalazišta.S obzirom na blizinu Rudne Glave za koju znamo da je jedna od najranijih rudnika samorodnog bakra u Evropi, a ovde imamo tragove metalurškog procesa topljenja, livenja bakra, to je fenomenalno. Naišli smo na mnogo ostataka iz pozne praistorije, a ispod njih i ostatke iz srednjeg paleolita, artefakte koji se vezuju za neandretalce i znali smo da su oni sigurno stariji od 40 hiljada godina, a da nalazište ima veliki potencijal. S druge strane, u Maloj pećini rezultati su bili spektakularni. Jer, naišli smo na artefakte, koji su datirani u period pre 40 hiljada godina. U pitanju su ostaci anatomski modernog čoveka, tako da Mala pećina predstavlja jedno od najstarijih nalazišta materijalne kulture homo sapiensa u Jugoistočnoj Evropi-kazao je Dušan Mihailović, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Ono što je posebno interesantno za ovaj lokalitet je što je reč o nalazištu sa fizičkim, antropološkim ostacima neandretalaca , koja su izuzetno malobrojna.

– Ovaj lokalitet ima veliki potencijal i ja se nadam da će u budućnosti omogućiti promociju čitavog ovog kraja i razvoj arheološkog turizma. Jer, Beli izvorac je već proglašen za prirodno dobro, a biće proglašen sigurno i za kulturno dobro, što će biti razlog da mnogi posete oba lokaliteta-dodao je Mihajlović.

Okolina Majdanpeka u poslednje vreme sve je primamljivija arheolozima na polju njihovog istraživanja, kao i turistima. Prema podacima iskazanim u dokumentu pod nazivom Opštine i regioni u Republici Srbiji 2020., oppština Majdanpek po broju turista ozbiljno parira najposećenijim mestima u Borskom okrugu. U ovom dokumentu je nazančeno da je samo tokom 2019.godine, opštinu Majdanpek posetilo 29.372 turista od kojih je 5730 bilo stranih turista. U istom periodu ostvareno je 75.058 noćenja, što Majdanpek po broju noćenja turista svrstava na drugo mesto u Borskom okrugu, odmah posle Kladova.

Atrakcije kulturno-istorijskog nasleđa predstavljaju veoma važan segment turističke ponude Srbije. Sve je više turista koji će posetiti neko mesto upravo zbog posebnih arheoloških lokaliteta i mgućnosti da se bliže upoznaju sa drevnim kulturama i životom jednog naroda u prošlim vremenima, tražeći nešto drevno, egzotično. U tom smislu, u poslednje vreme kod turista raste interesovanje baš za arheološki turizam, a mnoge države već godinama žive od toga poput Italije, Grčke, Turske. Za razvoj ovog vida turizma neophodna je određena priprema u vidu zaštite i očuvanja lokaliteta. Otvaranje lokaliteta može da utiče na ostatke, npr ikone mogu da izblede zbog prevelikog fotografisanja, ili kod otvaranja većeg broja hotela, restorana kod posećenijih lokaliteta, moe doći do pojave klizišta, poplava ili narušavanja drvene građe. Svojevremeno je na nekim lokalitetimaprimećen nedostatak informativne table koje bi posetiocu potvrdile značaj nalazišta, te sve izgleda kao velika ruševina. Dobro je što se svim mogućim nedostacima se pristupa sa velikom pažnjom jer su koristi od razvoja arheološkog turizma višestruke.

On svakako doprinosi da se na poseban način vidi i upozna prošlost, ali i pokretanju ostalih grana privrede, otvaranju novih radnih mesta, povećanju broja noćenja turista, većem razvoju čak i u oblasti nauke, budući da se sve više rade arheološka istraživanjima na gotovo svim lokalitetima opštine Majdanpek.
Prilikom poseta turista, od prodaje suvenira, domaće hrane, meda, prirodnih domaćih napitaka, porasla bi tražnja za ovim proizvodima, što bi omogućilo meštanima dodatna prihod i mogućnost da se ozbiljnije razviju i ruralne oblasti i ostali vidovi turizma, poput seoskog. Arheološki turizam, podstiče i lokalni i sektorski razvoj.

Primetno je da lokalna samouprava svakako prepoznaje značaj očuvanja istorijskih spomenika, a tome svedoče brojna ulaganja u njihovu zaštitu, kao i ulaganja u doistraživanja arheoloških lokaliteta. Uz podršku države, arheološki lokaluteti bi mogli da se stave u funkciju održivog razvoja, a ujedno i zaštite od propadanja i zaborava.

Izvor: Medijski natpisi,Uloga interpretacije u promociji arheološkog nasleđa u Srbiji, Opštine i regioni u Republici Srbiji 2020.

Projektni tim nedeljnika “Timočke”

Projekat Arheologija u službi turističkog razvoja” sufinansiran je iz budžeta Opštine Majdanpek. “Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva”.