Timočke

Bor: ‘’Stanje fizičke kulture i sporta u osnovnim školama’’(5)

”Školski sport je najbitnija oblast u svakom pogledu, jer iz njegove dobre organizacije izrastaju zdrava deca koja kasnije postaju deo radno sposobne nacije s pozitivnim stavom prema sportu. I u kasnijem periodu života oni će se okretati zdravom životu i sportu kao rekreativci, a u tom duhu će vaspitavati i sopstvenu decu. Bitno je da se učeničkoj populaciji pravilno organizuje slobodno vreme, a društvo je dužno da im u tom pomogne… Američki naučnici su još davno istakli, da jedan dolar uložen u sport štedi najmanje tri dolara zdravstvu… Školski sport najbolja baza i za buduće vrhunske sportiste… U Boru trenutno u osnovnim i srednjim školama zapošljeno je 22 profesora fizičke kulture’’, kažu Nenad Petrović(N.P.), Mirjana Spasić(M.S.), profesori fizičkog vaspitanja i predsednik i član Saveza za školski sport opštine Bor.

„Prema podacima poslednjeg ”Istraživanja zdravlja stanovništva Srbije” (iz 2013. godine), registrovan je porast broja gojazne dece uzrasta od sedam do 14 godina u poređenju sa 2006. godinom (4,9 prema 2,6 odsto), pri čemu je značajno veći procenat umereno gojazne (13,2 odsto) i gojazne dece (7,5 procenata) zabeležen među decom uzrasta od 11 do 14 godina“.

Šta je uloga Saveza za školski sport?

 N.P. -Opšti cilj Saveza za školski sport je:popularizacija fizičkog vaspitanja i rekreacije kod učenika; omasovljenje i razvoj dečijeg i omladinskog sporta; stvaranje uslova za usavršavanje i brže napredovanje talentovanih učenika – sportista i njihovo selektiranje u klubove; podsticanje razvoja i unapređivanje stručnog rada u školama i klubovima; uključivanje na više stepene takmičenja (okružna, međuokružna, republička i međunarodna). Osnovna uloga Saveza za školski sport je da kroz svoje programe uključi sve učenike. Vrhunski rezultat tu nije u prvom planu, već unapređenje motoričkih sposobnosti, socijalizacija, stvaranje pozitivnog stava o fizičkoj aktivnosti.

Kakvo je stanje u školskom sportu danas u Boru?

 N.P. -U borskoj opštini takmičenjima rukovodi Savez za školski sport opštine Bor, pod pokroviteljstvom Opštine Bor. U toku školske godine uknjučeno je 1.000-1.200 deteta samo na II stepenu takmičenja (opštinskom).  Projektom Saveza za školski sport učenici osnovnih i srednjih škola opštine Bor uključeni su u sistem školskih takmičenja. Savez za školski sport ima odličnu saradnju i sa opštinskim savezima i većinom sportskih klubovima i učestvuje velikom broju manifestacija od interesa za opštinu Bor.

Kakvo bi trebalo da bude?

 N.P. -Takmičenja se odvijaju po planu u određenom sportu, ali su svedena na dva, tri dana, ne postoji kontinuitet. Revitalizacijom školskih sekcija uspostavio bi se kontinuitet bavljenja sportom i obezbedilo deci koja nisu članovi klubova da ostanu aktivna u onoj meri koliko je to potrebno za njihov uzrast. Cilj nam je da što veći broj dece učestvuje u sportskim aktivnostima. Školske sekcije predstavljaju samo most ka sportskim klubovima gde će deca motorički talentovanija moći da se usavršavaju. Upravo je školski sport najbolja baza i za buduće vrhunske sportiste.

Da li je i koliko smanjivan fond časova fizičke kulture u školama, i od kada?

 M.S. -Deca su dovoljno angažovana kroz redovnu i vannastavnu aktivnost u osnovnoj školi, učenici od prvog  do četvrtog  razreda imaju nedeljno tri časa fizičkog vežbanja, a od prošle godine pokrenut je program „Pokrenimo našu decu“ kojim se uvodi svakodnevna petnaestominutna fizička aktivnost za učenike od  prvog  do četvrtog razreda u svih 1.206 osnovnih škola u Srbiji. Novina od ove godine u petom razred  je  i preimenovan čas  Fizičko vaspitanje u čas Fizičko i zdravstveno vaspitanje, sa istim fondom časova kao i do sada, a izabrani sport je sa jednog časa prerasto u  1,5 u obavezne fizičke aktivnosti. Tu su i prisutne sekcije u rasponu od 10 sportskih disciplina koje su zastupljene kalendarom školskih sportskih takmičenja koje propisuje Ministarstvo prosvete nauke i tehnološkog razvoja. U našoj opštini su u okviru slobodnih aktivnosti zastupljena vikendom sportska takmičenja koja po projektu realizujemo u saradnji sa sportskim klubovima, za sada košarkaškim i rukometnim.

Održavaju li se školska, međuškolska, regionalna i republička sportska takmičenja i u kojim sportskim disciplinama?

 N.P. –Da. A najdužu tradiciju imaju  “Olimpijske sportske igre učenika Republike Srbije”. Sistem takmičenja predviđa  pet stepena: školsko (međuodeljensko), opštinsko, međuopštinsko (okružno), međuokružno (regionalno) i republičko (državno). Koordinacijom takmičenja rukovodi Savez za školski sport i olimpijsko vaspitanje Srbije, kao i organizacijom republičkih takmičenja, a organizaciju ostalih stepena takmičenja realizuju okružni i opštinski Savezi (udruženja) za školski sport. Takmičenja se trenutno sprovode u 14 sportskih grana: atletika, sportska gimnastika, plivanje, mali fudbal, košarka i basket 3 na 3, odbojka, rukomet, stoni tenis, streljaštvo, tenis, džudo, karate, male olimpijske igre (učenici od  prvog  do trećeg  razreda OŠ i kros RTS-a.

Koliko Bor ima školovanih sportskih prosvetnih radnika i koliko dece dolazi na jednog predavača?

 N.P. -U Boru trenutno u osnovnim i srednjim školama zapošljeno je 22 profesora fizičke kulture.

Rade li se istraživanja i analize zdravlja mlade, školske, populacije?

 N.P. -Učenici osnovnoškolskog (i srednjoškolskog ) uzrasta su tokom školovanja obuhvaćeni preventivnim sistematskim pregledima i informisani o zdravim i higijenskim  navikama kroz predavanja patronažne službe  koju čine lekari i medicinsko osoblje  borskog Doma zdravlja. O zdravlju učenika pred svako takmičenje  brine i sportski lekar, kako bi svi oni mogli nesmetano učestvovati na svim nivoima takmičenja, od opštinskog do republičkog .

Savez za školski sport Srbije i kompanija Nestlé, sedam godina za redom organizuju projekat „Zdravo rastimo“, uz saglasnost Ministarstva prosvete nauke i tehnološkog razvoja, Ministarstva omladine i sporta  i Zavoda za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja.  U projekat su uključeni nastavnici fizičkog vaspitanja, s ciljem da učenike sedmih razreda poduče o pravilnoj išrani i značaju fizičke aktivnosti i time značajno doprinesu odgajanju zdravih generacija. U ovom projektu su tri borske osnovne škole: OŠ „3. oktobar“, „Dušan Radović“ i „Branko Radičević“ .

 „Projekat „Zdravo Rastimo“ deo je globalne Nestlé Healthѕ Kids inicijative, a njime je sa ovom sezonom obuhvaćeno ukupno više od 60.000 đaka u celom regionu, što ga čini najvećim regionalnim projektom tog tipa. Cilj programa, koji ne uključuje nikakvu promociju proizvoda kompanije, je stvaranje svesti o važnosti zdravih životnih navika kod dece, ključnih za prevenciju gojaznosti i prekomerne težine i s njima povezanih danas najraširenijih bolesti, poput dijabetesa, kardiovaskularnih bolesti i astme“.

„Ponosni smo što smo deo ovog programa i što, zahvaljujući njemu, sa ovom sezonom ukupno više od 25.000 dece u našoj zemlji stiče znanja o zdravim životnim navikama. U atletskim školskim takmičenjima projekta, ove sezone je učestvovalo više od 11.000 đaka, 30 odsto više nego prošle godine. Takođe, sve više nastavnika prepoznaje značaj ‘Zdravo Rastimo’ i interesuje se za učešće u ovom programu“, naglasio je Željko Tanasković, predsednik Saveza za školski sport Srbije.

„Prema podacima poslednjeg Istraživanja zdravlja stanovništva Srbije (iz 2013. godine), registrovan je porast broja gojazne dece uzrasta od sedam do 14 godina u poređenju sa 2006. godinom (4,9 prema 2,6 odsto), pri čemu je značajno veći procenat umereno gojazne (13,2 odsto) i gojazne dece (7,5 procenata) zabeležen među decom uzrasta od 11 do 14 godina“.

Po vama, zbog čega mladi sve manje upražnjavaju sport i koje su posledice tzv. ”sedetivnog stanja mladih”(kafići,kompjuter, TV…)?

 M.S. -Ne treba da zanemarimo značaj i ulogu porodice, koja  svojim primerom gradi stil života kod svoje dece. Ovde pre svega mislimo na svakodnevne redovne  fizičke aktivnosti: hodanje, trčanje,  planinarenje,  plivanje, rolanje, biciklizam, skijanje, klizanje… sve ono što čini zdrav način života. Tu se treba posebno pozabaviti pitanjem organizovanja slobodnog vremena kao adekvatnim  izborom  sadržaja koji se nude, što predstavlja  razlikovno obeležje svakog deteta.

Na šta se, programski, troši budžet Saveza za školski sport i koji su efekti toga za širu društvenu zajednicu?

N.P. -Savez za školski sport opštine Bor isključivo se finansira iz budžeta opštine Bor. Pravilnikom o sufinansiranju sportskih organizacija školskom sportu u Boru pripada 2,5% od ukupno opredeljenih sredstava za sufinansiranje sportskih klubova .Sredstva se u velikoj meri troše na organizaciju takmičenja, dok se ostatak opredeljuje jednako svim školama za nabavku sportske opreme i rekvizita kao i u manjoj meri za obavezna stručna usavršavanja nastavnika fizičkog vaspitanja.

Efekti za širu društvenu zajednicu

Školski sport je najbitnija oblast u svakom pogledu, jer iz njegove dobre organizacije izrastaju zdrava deca koja kasnije postaju deo radno sposobne nacije s pozitivnim stavom prema sportu. I u kasnijem periodu života oni će se okretati zdravom životu i sportu kao rekreativci, a u tom duhu će vaspitavati i sopstvenu decu. Bitno je da se učeničkoj populaciji pravilno organizuje slobodno vreme, a društvo je dužno da im u tom pomogne.  Američki naučnici su još davno istakli da jedan dolar uložen u sport štedi najmanje tri dolara zdravstvu.

Da li bi više novca trebalo ulagati i školski sport u odnosu na finansiranje klubova?

N.P. -Naravno da bi efekat za društvenu zajednicu bio veći kada bi se ulagalo više sredstava za školski sport.

M.S. -Tendencija je da se sa većim finansijskim fondom uključi Opština Bor u popularizaciju masovnog sporta poput onog „Sport u škole“, koji se za  sada samo realizuje u OŠ „Branko Radićević“ sa dve grupe od po 25-30 učenika. Ovim projektom su obuhvaćena deca čiji roditelji nisu u mogućnosti da plate članarinu za postojeće klubove. Na taj način  deca  kvalitetno provode svoje slobodno vreme.Ukoliko bi se novim rekvizitima opremile škole od strane Saveza za školski sport Srbije, i Opština uključila, onda bi mogli biti plaćeni  i angažovani profesori fizičkog  vaspitanja  koji nisu trenutno zapošljeni. Time bi se  i stekla mogućnost organizovanja, ali i omasovljenja sporta jer bi uz finansijsku podršku Opštine, bile realizovane  besplatne obuke u raznim sportskim granama za vreme letnjeg i zimskog školskog raspusta, što bi nesumnjivo uticalo na pravilni rast i razvoj zdrave populacije u našoj opštini.

Obrada: projektni tim timocke.rs; foto: ”Timočke”

Projekat: ‘’Stanje fizičke kulture i sporta u osnovnim školama’’, sufinansiran je iz budžeta Opštine Bor . Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.